De V.O.C. duiten info

[Kadan]

De V.O.C. duiten

In de periode 1594-1602 werd er door diverse zogenaamde “compagnieën van verre” handel gedreven in de oost. Deze diverse zelfstandige ondernemingen waren vaak verwikkeld in felle onderlinge concurrentie wat nadelig was voor de winst. Van overheidswege werd daarom besloten om één enkele maatschappij op te richten. In 1602 ontstond zo de Verenigde Oost-Indische Compagnie (V.O.C.) die het alleenrecht verkreeg in Nederland om handel te drijven met Azië. In 1799 hield de V.O.C. op te bestaan.

Door de “compagnieën van verre” werd gehandeld met o.a. Spaanse realen (Spaanse matten) die zelfs werden nageslagen te Dordrecht en Middelburg. De latere V.O.C. gebruikte ook de realen en verder de Nederlandse gouden en zilveren munten van hoge waarde die ook hier in omloop waren. Voorbeelden hiervan zijn de gouden dukaten en zilveren leeuwendaalders, rijders en rijksdaalders. Bij grote schaarste aan gemunt geld werd ook wel toestemming gegeven om baren goud en zilver uit te voeren. Vanwege de behoefte aan kleingeld werden later ook schellingen, dubbele stuivers, stuivers en sinds 1724 duiten naar de oost gebracht. Deze eerste zending duiten waren van het gewone Hollandse type uit het munthuis te Dordrecht. Een duit was in Azië echter ¼ stuiver waard in plaats van ⅛ stuiver, hij was daar dus het dubbele waard. Dit nodigde uit tot omvangrijke illegale handel van duiten naar Azië waardoor al snel besloten werd om een eigen V.O.C. type te gaan maken. Alleen dit eigen type werd gangbaar verklaard. Op de meeste van deze duiten staat op de keerzijde alleen het wapen van de provincie waar de duiten geslagen zijn en verder geen tekst. Op de voorzijde staat het V.O.C. monogram met daaronder het jaartal. Dit nieuwe type werd in 1726 voor het eerst geslagen. Tevens zijn er sinds 1749 halve duiten geslagen echter in mindere mate. Omdat deze duiten bedoeld waren voor de oost en daar het dubbele waard waren is het niet verwonderlijk dat V.O.C. duiten hier niet of nauwelijks worden teruggevonden in de bodem. De weinige exemplaren die hier gevonden worden zijn meestal verloren door b.v. zeelieden en handelaren van de V.O.C. De V.O.C. duiten zijn niet zeldzaam en komen tegenwoordig in grote hoeveelheden weer terug naar Nederland uit diverse Aziatische landen (b.v. Indonesië).

http://http://www.duiten.nl/vocduiten.htm

[Coinshooter]

Van de VOC duiten zijn veel varianten gemaakt.
Neem bijvoorbeeld de VOC duit Utrecht 1790.

Hieronder een afbeelding van alle types van Utrecht met dat jaartal.
Dit wil niet zeggen dat die duiten ook in dat jaar geslagen zijn!

Een paar jaar geleden heb ik deze duiten gekocht van Lionel Sluiter. De goede man heeft ook een boekje gemaakt met een overzicht van jaartallen en varianten die voorkomen. Helaas is hij vorig jaar overleden.

Foto 1 : De "originele" VOC duit Utrecht 1790, mmt wapenschildje Utrecht tussen 2 punten (Scholten 316)
Foto 2 : VOC duit Utrecht 1790, geslagen tijdens Willem I in 1827. mmt gebakerd kindje (Scholten 656)
Foto 3 : VOC duit Utrecht 1790, geslagen tijdens Willem I in 1827, mmt ster tussen 2 punten (Scholten 657)
Foto 4 : VOC duit Utrecht 1790, geslagen tijdens Willem II tussen 1840-1844, mmt ster (Scholten 745)

Omdat deze duiten op grote schaal nagemaakt werden in de Oost, op foto 5 een voorbeeld van een VALS exemplaar uit die tijd. Duidelijk te zien dat het om een vals exemplaar gaat door de slechte afwerking van de letters en cijfers.

Foto 5 : Valse VOC duit Utrecht 1790, geslagen tijdens Willem II tussen 1840-1844, mmt ster.