RekenpenningEen rekenpenning is een penning gebruikt om met behulp van een rekenbord (of rekendoek) te kunnen rekenen. De penning nam een waarde aan afhankelijk van het vak waar hij op geplaatst was. Het rekenbord was een veelgebruikt rekenhulpmiddel voor de boekhouding.
Voor rekenpenning wordt ook vaak het Franse woord jeton of het Engelse woord token gebruikt, hoewel met jeton of token nu meer soorten penningen worden bedoeld dan alleen rekenpenningen.
Hieronder een afbeelding van een rekenpenning uit 1575, vervaardigd in de zuidelijke Nederlanden. Merk op dat in de tekst het oud-Franse woord "gectoir" wordt gebruikt, dat later overging in jeton.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Rekenpenning
http://nl.wikipedia.org/wiki/Historische_rekenpenningen_in_de_NederlandenHistorische rekenpenningen in de Nederlanden
Met rekenpenningen werd vanaf de 12e eeuw tot de 16e eeuw in West-Europa gerekend op een rekenbord of rekendoek. Voor het woord rekenpenning wordt ook vaak het uit het Frans afkomstige woord jeton gebruikt, maar "jeton" betekent toch eigenlijk meer dan alleen rekenpenning. Het kan net als het Engelse begrip "token" ook verwijzen naar gildepenningen, speelpenningen, toegangspenningen of bijvoorbeeld door groot winkelbedrijven verzorgde penninkjes voor verrekening van klein geld bij een gebrek aan dat laatste.
Het rekenbord of -doek, waarbij op horizontale lijnen van verschillende waarde met penningen, steentjes of anderszins werd opgeteld, afgetrokken, vermenigvuldigd etc., bestond al bij de Romeinen maar was in de middeleeuwen buiten gebruik geraakt. De opbloeiende handel in Italië en Frankrijk zorgde voor hernieuwde introductie, waarbij het systeem rond 1600 in onbruik geraakte door de invoering van nieuwe rekenmethoden en pen en papier.
Rekenpenningen waren al vanaf het begin van decoratie voorzien. In de tweede helft van de 16e eeuw werd die decoratie vooral in de Nederlanden van politieke aard. Uiteindelijk was dat politieke karakter zo belangrijk dat het één van de redenen was dat ze nog werden geïntroduceerd lang nadat niet meer met rekenbord of rekendoek werd gerekend.
Vanaf het midden van de 17e eeuw begon de rekenpenning zich meer en meer als speelpenning of fiche te manifesteren, waarbij door de producenten (Neurenberg was een groot centrum) vaak werd teruggegrepen naar historische rekenpenningen, maar dan meestal in verkleinde vorm.
